Trong quá trình hàn, dù là thợ hàn chuyên nghiệp hay người mới học nghề, chắc chắn bạn sẽ gặp phải những lỗi kỹ thuật. Những lỗi này có thể ảnh hưởng đến chất lượng mối hàn, độ bền của sản phẩm và tính thẩm mỹ. Bài viết này sẽ tổng hợp các lỗi phổ biến khi hàn và hướng dẫn cách khắc phục hiệu quả.
1. Lỗi rỗ khí (Porosity)
Nguyên nhân:
🔴 Vật liệu hàn chưa được làm sạch, còn dầu mỡ hoặc rỉ sét.
🔴 Sử dụng que hàn hoặc dây hàn ẩm.
🔴 Lưu lượng khí bảo vệ không đủ (đối với hàn MIG/TIG).
🔴 Khoảng cách giữa mỏ hàn và vật hàn không đúng.
Cách khắc phục:
✅ Làm sạch bề mặt vật hàn trước khi bắt đầu.
✅ Sử dụng que hàn, dây hàn khô và bảo quản nơi khô ráo.
✅ Kiểm tra và điều chỉnh khí bảo vệ hợp lý (MIG: 10-20 L/phút, TIG: 5-15 L/phút).
✅ Giữ khoảng cách hàn phù hợp, không để mỏ hàn quá xa hoặc quá gần.
2. Lỗi cháy thủng (Burn-through)
Nguyên nhân:
🔴 Dòng điện hàn quá cao.
🔴 Hàn vật liệu mỏng nhưng không kiểm soát được nhiệt độ.
🔴 Tốc độ di chuyển que hàn quá chậm, làm nóng chảy kim loại quá mức.
Cách khắc phục:
✅ Giảm cường độ dòng điện phù hợp với độ dày của vật liệu (1.5mm nên dùng khoảng 60-80A).
✅ Sử dụng kỹ thuật hàn điểm hoặc hàn ngắt quãng để tránh tập trung nhiệt quá lâu.
✅ Nếu hàn vật mỏng, nên sử dụng máy hàn TIG để dễ kiểm soát nhiệt độ hơn.
* Hàn lỗi thuốc: Những điều cơ bản bạn cần biết
3. Lỗi mối hàn bị nứt (Cracking)
Nguyên nhân:
🔴 Quá trình làm nguội mối hàn quá nhanh.
🔴 Mối hàn có độ căng ứng suất cao, không đủ độ giãn nở.
🔴 Vật liệu hàn có hàm lượng cacbon cao, dễ bị nứt.
Cách khắc phục:
✅ Làm nóng sơ bộ vật hàn trước khi hàn nếu cần.
✅ Sau khi hàn xong, để mối hàn nguội từ từ, tránh làm nguội nhanh bằng nước.
✅ Sử dụng vật liệu hàn phù hợp với kim loại nền để tránh hiện tượng co rút mạnh.
4. Lỗi bắn tóe nhiều (Spatter)
Nguyên nhân:
🔴 Dòng điện quá cao hoặc cài đặt sai thông số hàn.
🔴 Lớp khí bảo vệ không đủ hoặc không ổn định (đối với MIG/TIG).
🔴 Sử dụng que hàn kém chất lượng hoặc không phù hợp.
Cách khắc phục:
✅ Giảm dòng điện hàn xuống mức phù hợp.
✅ Kiểm tra và điều chỉnh lưu lượng khí bảo vệ đúng tiêu chuẩn.
✅ Sử dụng que hàn chất lượng tốt, có phủ thuốc hàn đồng đều.
5. Lỗi mối hàn không ngấu (Lack of Fusion)
Nguyên nhân:
🔴 Dòng điện hàn quá thấp, không đủ nhiệt để làm nóng chảy kim loại.
🔴 Góc hàn không đúng, làm hồ quang không tiếp xúc đủ bề mặt.
🔴 Di chuyển que hàn quá nhanh.
Cách khắc phục:
✅ Tăng dòng điện hàn để đảm bảo độ ngấu.
✅ Điều chỉnh góc độ mỏ hàn để hồ quang có thể tiếp xúc đều với bề mặt.
✅ Di chuyển que hàn với tốc độ vừa phải, không quá nhanh.
6. Lỗi mối hàn bị lệch (Misalignment)
Nguyên nhân:
🔴 Kẹp vật hàn không chắc chắn trước khi hàn.
🔴 Di chuyển que hàn không đều, mất kiểm soát.
Cách khắc phục:
✅ Cố định vật hàn chặt bằng đồ gá hoặc kẹp chuyên dụng trước khi hàn.
✅ Luyện tập di chuyển que hàn đều tay, kiểm soát tốt quá trình hàn.
7. Lỗi mối hàn có xỉ không sạch (Slag Inclusion)
Nguyên nhân:
🔴 Không loại bỏ xỉ giữa các lớp hàn.
🔴 Góc hàn không đúng khiến xỉ bị kẹt trong mối hàn.
Cách khắc phục:
✅ Làm sạch xỉ bằng búa gõ xỉ hoặc bàn chải thép sau mỗi lớp hàn.
✅ Điều chỉnh góc hàn để xỉ có thể thoát ra ngoài dễ dàng.
8. Bảng tổng hợp lỗi phổ biến và cách khắc phục
| Lỗi thường gặp | Nguyên nhân | Cách khắc phục |
|---|---|---|
| Rỗ khí | Bề mặt bẩn, que hàn ẩm, thiếu khí bảo vệ | Làm sạch vật liệu, kiểm tra khí hàn |
| Cháy thủng | Dòng điện quá cao, tốc độ hàn chậm | Giảm dòng điện, hàn điểm, hàn TIG |
| Nứt mối hàn | Kim loại nguội quá nhanh, vật liệu giòn | Làm nguội từ từ, dùng vật liệu phù hợp |
| Bắn tóe nhiều | Dòng điện cao, khí bảo vệ yếu | Giảm dòng điện, kiểm tra khí hàn |
| Không ngấu | Dòng điện thấp, góc hàn sai | Tăng dòng điện, điều chỉnh góc hàn |
| Mối hàn lệch | Kẹp vật hàn không chắc chắn | Dùng kẹp cố định, luyện tập kỹ thuật |
| Xỉ không sạch | Không làm sạch xỉ giữa các lớp hàn | Gõ xỉ, dùng bàn chải thép |
Lời Kết
Việc nắm rõ các lỗi phổ biến khi hàn và cách khắc phục sẽ giúp bạn nâng cao kỹ năng hàn, đảm bảo chất lượng mối hàn đạt tiêu chuẩn. Nếu bạn cần tư vấn về máy hàn, phụ kiện hoặc hướng dẫn sử dụng máy hàn đúng cách, hãy liên hệ ngay để được hỗ trợ!